Περί φελλού

 

Φίλες και φίλοι γεια σας και χαρά σας!   Είμαι ο Σπύρος Οικόπουλος, συντάκτης στο Docville και στο Doc Food & Drink, και αυτό είναι το εβδομαδιαίο ραντεβού μας, το οποίο έχει και άμεση, αλλά και έμμεση σχέση με το υγρό στοιχείο… και δεν εννοώ μόνο το νερό! Πριν φτάσουμε στο θέμα μας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τα mail σας σχετικά με τα όσα έρχονται στον υπολογιστή σας κάθε Τρίτη! Είστε πραγματικά απίθανοι και μοναδικοί!  Θα ήθελα επίσης να σας θυμίσω την ομάδα Doc Food & Drink στο Facebook, όπου περιμένουμε τη συμμετοχή σας... μαγειρικά αλλά και εγκεφαλικά, με τις σκέψεις και τις προτάσεις σας, όπως λέμε κάθε φορά. Μπορείτε επίσης να εκφραστείτε ελεύθερα με ένα απλό mail στην ηλεκτρονική μας θυρίδα hello@documentonews.gr. Όλα όσα μας κεντρίζουν τόσο τα μάτια όσο και τον ουρανίσκο και το μυαλό τα παρουσιάζουμε στο site της ηλεκτρονικής έκδοσης της εφημερίδας στην ενότητα Doc Food & Drink. Για να μπούμε στο ζουμί της σημερινής ιστορίας, το σημερινό αντικείμενο που θα μας απασχολήσει –και ίσως το καταλάβατε από τον τίτλο– επιπλέει, και όπως λέει η λαϊκή ρήση είναι…   Ο Φελλός! Φυσικά και δεν θα μιλήσουμε ούτε για στρώματα ηχομόνωσης ούτε για πίνακες ανακοινώσεων με τις γνωστές καρφίτσες σταθεροποίησης αλλά ούτε και για τα μπαλάκια του υπεραθλήματος μπάντμινον, τα οποία είναι κατασκευασμένα από το συγκεκριμένο υλικό, αλλά για τη χρήση του φελλού στο Food & Drink… και συγκεκριμένα στο Drink! Ξεκινώντας από τα της φύσης, ο φελλός είναι υλικό που λαμβάνεται από το εξωτερικό τμήμα του φλοιού της δρυός της φελλοφόρου, δέντρο που καλλιεργείται με άπειρη τρέλα κυρίως στην Πορτογαλία. Το κύριο συστατικό του φελλού είναι η σουβερίνη, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τα σουβέρ που χρησιμοποιούμε στο καθωσπρέπει σερβίρισμα ποτών. Η σουβερίνη, ή αλλιώς φελλίνη, πέρα από τα γενικά της χαρακτηριστικά, έχει ένα άκρως βασικό και χρήσιμο για την εμφιάλωση, το ότι είναι αδιάλυτη σε όλους τους οργανικούς διαλύτες και στο νερό. Να γιατί επιπλέει…! Λίγο από ιστορία… Από αρχαιοτάτων χρόνων, όπως λέει και φράση, ο φελλός είχε στενή σύνδεση με την ιστορία του ανθρώπου, καθώς η χρήση του πέρα από Food & Drink είχε να κάνει και με χρήση στα δίχτυα των ψαράδων, στις σημαδούρες, αλλά και στις σόλες των παπουτσιών και φυσικά στο τάπωμα μεγάλων δοχείων λαδιού και κρασιού. Ο φελλός ως σύστημα ταπώματος πέρασε την περίοδο της σχετικής παρακμής του, καθώς έκαναν την εμφάνισή τους τα βαρέλια για τη φύλαξη και αντίστοιχα οι κανάτες για το σερβίρισμα του κρασιού. Οι αμφορείς είχαν περάσει σε δεύτερη και τρίτη μοίρα και το σύστημα «βάζω - πίνω - ξαναβάζω - ξαναπίνω» είχε την τιμητική του. Όλα αυτά συνέβαιναν μέχρι τις αρχές του 1600 και συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους ειδικούς, το 1634, όταν και συναντάμε τον Άγγλο ευγενή (και όχι ασθενή) Κένελμ Ντίγμπι, ο οποίος φέρνει την επανάσταση με τη γυάλινη φιάλη. Μερικές δεκαετίες αργότερα, μια δεύτερη επανάσταση ταράζει τα νερά και δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη των βουλωμάτων φελλού. Ο φελλός δεν επιπλέει μόνο, όπως είπαμε αρκετές φορές μέχρι τώρα, αλλά είναι ελαστικός και αδιάβροχος και διασφαλίζει τη στεγανότητα του μπουκαλιού, επιτρέποντας στο κρασί να αναπνεύσει. Ο ενισχυμένος λαιμός της φιάλης επιτρέπει πλέον στον κάθε οινοπαραγωγό να χτυπήσει το βούλωμα φελλού, προκειμένου να εισχωρήσει, χωρίς να θρυμματιστεί ο λαιμός του μπουκαλιού. Το βούλωμα- φέλλωμα προλαμβάνει την οξείδωση του κρασιού, επιτρέπει την παλαίωσή του μέχρι να αξιοποιήσει το ολικό δυναμικό του. Το κρασί, από την άλλη, προλαμβάνει την ξήρανση του φελλού και την απώλεια της ελαστικότητάς του. Άνευ ελαστικότητας, απλώς ο φελλός δεν θα μπορούσε να βγει από το μπουκάλι και θα έμενε στην αιωνιότητα. Κάπως έτσι έρχεται και η φράση «όσο πιο παλιό τόσο πιο καλό». Στη διαδικασία αυτή βέβαια θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ένα ιστορικό πρόσωπο, το οποίο στα κατοπινά χρόνια συνδέθηκε με άκρως εξέκιουτιβ προϊόντα… Μιλάμε για τον… Ντομ Πιερ Περινιόν! Ο Περινιόν ήταν καλόγερος σε κάποιο μοναστήρι των Βενεδικτίνων μοναχών και μάλιστα ήταν τυφλός, έχοντας όμως ένα τεράστιο χάρισμα. Μπορούσε να ξεχωρίσει από τη μυρωδιά και μόνο από ποιον αμπελώνα προερχόταν κάθε κρασί. Στις αρχές του 17ου αιώνα κατάφερε να εγκλωβίσει τον αφρώδη οίνο που παρασκεύαζε μέσα σε γυάλινα μπουκάλια κλείνοντας το στόμιο με φελλό. Τα υπόλοιπα τα έχει γράψει η ιστορία και συνεχίζει να τα γράφει μέχρι τις μέρες μας σχετικά με τον καλόγερο, αλλά μιλώντας για τον φελλό ο συγκριμένος αιώνας έγινε η αρχή μιας σχέσης που συνεχίζεται ακόμα, καθώς το ερωτικό τρίγωνο κρασί - μπουκάλι - βούλωμα είναι το ισχυρότερο της ιστορίας, σε κάθε επίπεδο! Βέβαια, όλα αυτά εξαιρετικά και διαχρονικά και χρήσιμα και όλα τα καλά, αλλά το μέγα ερώτημα ήταν ένα και μοναδικό… Και δεν είναι άλλο από το… Άνοιγμα! Φυσικά το άνοιγμα της φιάλης ήταν ένα σημαντικό ερώτημα και ιστορικώς τα πράγματα είναι ελαφρώς μπερδεμένα με την πατέντα. Προ εφευρετών, οι οποίοι θα εμφανιστούν στη συνέχεια, τα πρώτα γκάτζετ ανοίγματος ήταν εργαλεία με μονή ή διπλή σπείρα, τα οποία προορίζονταν για τον καθαρισμό των βαρελιών. Κάπου εκεί καταφτάνει η σωτηρία, η οποία με χρονολογική σειρά έχει τα εξής ονόματα: Καρλ Βίνκε. Το έτος 1882 έφερε το γερμανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το τιρμπουσόν του Καρλ, το οποίο είχε –σε ελληνική μετάφραση–  την ονομασία «ο φίλος του σερβιτόρου» ή «ο φίλος του μπάτλερ».   Εντουιν Γουόκερ. Η άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχει τον εν λόγω κύριο, ο οποίος πατενταρίστηκε λίγα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 1893 και το ανοιχτήρι του ονομάστηκε «Γουόκερ Μπελ».    Ντομινίκ Ροσάτι. Από την Ιταλία στη Βόρεια Αμερική, και δεν είναι ψέμα, διότι την πρωταπριλιά του 1930 ο διπλός φτερωτός μοχλός είναι γεγονός και αποτελεί ακόμα μία επιλογή στους επίδοξους κρασοπότες.     Αντί επιλόγου… «Οίνος ευφραίνει καρδίαν»… «οι φελλοί επιπλέουν» και πολλές πολλές ακόμα μαγικές φράσεις του λαού είναι συνδυασμένες με την καρασοκατάνυξη και όχι μόνο… Όλα αυτά και πολλά περισσότερα καταλήγουν πάντα μέσα μας, στην καλή μας διάθεση και στο να μοιραζόμαστε το είναι μας με τους ανθρώπους που εμείς θέλουμε. Άλλωστε, κατά την ταπεινή προσωπική μου άποψη, το ζητούμενο στην όλη διαδρομή που γίνεται από τον αμπελώνα μέχρι το ποτήρι, είναι το «στην υγειά μας»… είτε είναι σωματική είτε κυρίως ψυχική… Αληθινό χαμόγελο και ας τσουγκρίσουμε! Δικός σας… Σπύρος!